P4C - ÇOCUKLAR İÇİN FELSEFE

ÇOCUKLAR İÇİN FELSEFE - P4C Nedir?

Yenilikçi eğitim modelleri arasında dünyada ilk sıralarda yer alan ve kurucusu Matthew Lipman tarafından Soruşturan Topluluk Metodu olarak adlandırılan P4C – Philosophy for Children bireyin bilişsel, sosyal, duygusal becerilerini, düşünce üretme, üretilen düşünceleri savunma yoluyla geliştiren bir yöntemdir. P4C çalışmaları ile çocuklar, eleştirel, yaratıcı, işbirlikçi, empatik ve özenli düşünme biçimlerini deneyimler. Yapılan araştırmalarda bu dersi alan öğrencilerin diğer derslerinde daha fazla başarı sağladıkları görülmüştür.

P4C’nin Tarihçesi

1960’lı yıllarda, Amerikalı felsefe profesörü Matthew Lipman derslerinde öğrencilerinin akıl yürütme becerilerini geliştirmek için, doğru düşünmeyi öğretmek için üniversite sıralarının geç olduğunun farkına varır. Bu farkındalıktan hareketle Lipman, Çocuklar İçin Felsefe (P4C) pedagojisini başlatır. Matthew Lipman ve takipçilerinden Ann Sharp bu pedagojiyi geliştirirken, Sokratik Diyalog yöntemini temele alırlar. Bu yöntemde, başlangıçta karşımızdaki kişinin hiçbir şey bilmediği varsayılır ve ona sorular sorarak düşünmesi ve sorgulaması sağlanır.

P4C yönteminde soruşturan bir topluluk (Community of Inquiry) oluşturulur. Öğretmen burada “Kolaylaştırıcı” olarak adlandırılır. Kolaylaştırıcı tarafından yönlendirici sorular sorularak desteklenen soruşturma sırasında, kolaylaştırıcı soruşturmayı kontrol altında tutmaz. Çocuklar soruşturma sırasında, sorular sormaya, sorular üzerinde düşüncelerini ifade etmeye ve birbirlerini dinlemeye yönlendirilirler.

Neden Çocuklarla Felsefe?

20. yüzyılın filozoflarından olan Ortega ’nın “İnsan ve Herkes” adlı eserinde belirttiklerine göre, okullarda bilim öğretmek adına yapılan yanlışlardan birisi, hazır bilimsel öğretileri ya da bilgileri getirip, öğrencinin zihnine yükleme çabalarıdır. Bu kolay olan ama yanlış bir uygulamadır. Çünkü bu şekilde bir çaba sonucu, “Bilimin öz varlığı” sepete dökülen su gibi akar, gider. Öğrencinin ruhunda kalan ise bilimin tam tersidir: dogmacılık. Çünkü bilimin gerçek ve somut yanı, anlığın sorunlarla cesaretle, yiğitçe pençeleşmesi, çözüm bulmak için boğuşma eylemidir

Bilimde sonuçlanmış durumların yeniden ele alınması gerektiğini düşünen Ortega’ya göre, çözüm olarak görülen şeyler tekrar bir sorun olabilir. Çünkü gerçek bilim sonuçlarda oluşmaz, o her an kendi kendini aşma durumunda olan zihinsel çabadır. Okullarda öğretilen kitaplarla sınırlandırılmış bilim, dondurulmuş ve dogmalaşmıştır. Bu nedenle öğrencilerde, toplumsal düzeyde var olan durumu fark etme, değerlendirme, şimdi ve geleceğe ilişkin sorunları, çözüm üretimlerini akılsal normlar çerçevesinde ifade edebilme, insan-dünya-bilgi çerçevesini derinlemesine bilmenin, sorgulamanın önemini kavrama, sorunlara, olgu ve olaylara çok yönlü olarak bakabilme yetisinin gerekliliğini anlama, insanlığı tümel olarak kavrayabilmenin yaşamsal düzlemde önemini fark ettirme hedeflerini uygulamaya geçirebilmek amacıyla P4C Pedagojisini hayata geçirmek çok önemli bir kazanımdır.

P4C Kazanımları Nelerdir?

Çocuklar için Felsefe (P4C) niçin gereklidir sorusuna bir cevap olarak aşağıdaki kazanımları sıralayabiliriz:

• Eleştirel ve yaratıcı düşünme becerisini geliştirir.
• Birlikte düşünme, iş birliğine dayalı ve özenli düşünme becerisini geliştirir.
• Neden – sonuç ilişkisi kurabilmeyi sağlar.
• Dili etkili kullanma ve bağlantılı düşünme becerisini geliştirir.
• Farklı açılardan bakabilme becerisini geliştirerek özgüven gelişimini destekler.
• Kavramlar hakkında akıl yürütmeyi geliştirerek kendini ifade edebilme becerisini geliştirir.
• Genellemelerden kaçınıp, kavramsal ifadelerde tutarlılık sağlama becerisini kazandırır.
• Mantıklı düşünmeyi geliştirirken, akılcı tartışmalar çerçevesinde kendi fikirlerini özgürce ifade edebilme becerisini kazandırır.
• Farklı görüşlere eşit mesafede yaklaşabilmeyi kazandırır.
• Düşüncelerini ifade edebilmeyi ve düşüncelerine yöneltilen karşı düşünceleri kişisel algılamama becerisini kazandırır.
• Başkalarının düşüncelerini duyup değerlendirmeyi, o düşüncelere tarafsız olarak yaklaşmayı ve birlikte iş birliği içerisinde, farklılıklara hoşgörüyle yaklaşmayı sağlar.
• Mantık hatalarını tanıyabilme ve itiraz geliştirebilme becerilerini kazandırır.
• Varsayımları belirleyebilme gibi üstün kabiliyetlerin kazanımını sağlar.
• Değerlerin anlamını fark etmelerini ve gelişmelerini sağlar.
• Felsefenin yaşamla ilişkisini kurmalarını amaçlar.
• Soru sorma zekasının gelişimini destekler.
• Çocukların doğal yetilerinin, hallerinin bozulmamasına özen gösterir.
• Çocuklarla Felsefe programları, öğrencilerin diğer derslerdeki başarılarını artırır. Bu bilimsel olarak kanıtlanmıştır.
• Kendini, evreni anlama, ahlak, toplumsal yaşam ve mantık konularında sorgulama yapma olanağını bulur.
• Çocukların bilgi alıcısı, yüklenicisi konumundan çıkıp, bilgi üreticisi olmasını destekler.; dikkat eksikliği problemi yaşayan çocuklarda destekleyici etkisi vardır.

Anahtar Kelimeler: Çekmeköy anaokulları, Çekmeköy kolej, çekmeköy özel okullar, çekmeköy özel liseler, çekmeköy Girne Koleji